بررسی و تحلیل عناصر رنگ و بو در مثنوی مولانا

رنگ به عنوان یکی از عناصر برجسته ی حاضر در طبیعت، در عرصه های مختلف زندگی انسان و علومی چون فلسفه، روان شناسی، علوم طبیعی، اسطوره، فرهنگ، ادبیات و هنر را تحت تأثیر قرار داده است.ادبیات و به ویژه شعر از رنگ بهره های فراوان گرفته است؛رنگ به شکل های مختلف در صورخیال حضور یافته و شاعران از رنگ برای عینی ترکردن ایماژهای شاعرانه و کشف و توضیح روابط میان اجزای تصاویر شعری بهره برده اند. حضور رنگ در شعر از دو منظر قابل بررسی است:1-به عنوان یک «واژه»-یکی از سازه های کوچک ترمتن-که شناخت آن،مهم ترین نقش رادرشناخت و تفسیر شعر دارد2-به عنوان یک عنصر روان پژوهانه که می تواند ما رادرکشف بینش وجهان گری یک شاعر یاری دهد. روان شناسان معتقدند از روی تنوع و بسامد یک واژه می توان گرایش ها و تمایلات فکری،عاطفی،اجتماعی و سیاسی و...او را تشخیص داد.ازسوی دیگر تحقیقات به عمل آمده بیانگرآن است که مفاهیم و معانی گوناگون رنگ ها،مارابه درک و دریافت بهتر و درست تر آثار هر شاعر نزدیک می کنند.مثنوی مولوی بی تردید از برجسته ترین آثار عرفانی است که تاکنون نمود و ظهور یافته و جلال الدین مولوی از شگردهای گوناگونی برای رساندن پیام های خود به نوع بشر بهره برده و نماد و رمز و کلید واژه های دیگری در مثنوی هستند که از آن ها معانی ثانوی دریافت می شود؛ انواع رنگ و بو و بسامد آن ها در مثنوی قابل توجه است و بیش ترین معانی که از آن ها استنباط می شود معانی نمادین است و برداشت های ثانوی این عناصر مد نظر مولانا بوده است و این عناصر از پایین ترین مرحله نام تا بالاترین مرحله نماد و رمز مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش به صورت آماری انواع رنگ و بو در شش دفتر طبقه بندی شده و در چهار فصل، مقدمه و کلیات، رمز، رنگ و گستره آن در قلمرو ادب فارسی و پیشینه آن و در نهایت بازتاب رنگ و بو در مثنوی مولوی بررسی شده و در نهایت از تحلیل های رنگ و بو در سراسر مثنوی این نتایج به عمل آمده که منظور اصلی مولانا از رنگ و بو عالم کثرت با تمام ظواهر مادی آن است، به طور کلی رنگ در ادبیات فارسی و ادبیات عرفانی به معنی تعلقات نفسانی و رفتارهای متظاهرانه ذکر شده است؛ و عنصر بو در مثنوی با معانی مختلف نمادین به معنی علوم و معارف الهی به کار گرفته شده است.